Anlaşmalı Boşanma

Boşanma kurumu TMK da düzenlenmiş olup anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma olmak üzere iki farklı şekilde değerlendirilmiştir. Evlilik birliğini yasal olarak noktalama isteyen eşler, yasada ifade edilen nedenler gereği çekişmeli boşanma davası açabileceği gibi aynı şekilde boşanmanın neticelerinde mutabık kalarak harici koşulların da varlığı durumunda anlaşmalı boşanma davası açmak suretiyle de resmi olarak boşanabilirler.

Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Evlilik birliğini sürdürmek istemeyen ve resmi olarak yollarını ayırmak isteyen eşler; yasaca ifade edilen şartları taşıdığı ve boşanmanın feri neticeleri noktasında anlaştıkları takdirde, anlaşmalı boşanma yolu ile boşanabilirler. Taraflar, boşanmak noktasında iradelerini, anlaşmalı boşanma protokolüyle beraber dava açarak mahkemede dile getirirler.

Hakim, boşanmak isteyen eşleri bizzat dinler ve eşlerin hür biçimde iradelerini açıkladığına kanaat getirir. Boşanmanın ekonomik neticeleriyle birlikte çocukların durumuna dair konular eşler arasında düzenlenmiş olan protokolde uygun bulunduğu takdirde tarafların boşanması yönüne karar verilir.

Tüm bu süreçler tamamlandığında taraflar arasında iddia edilen ve ispatlanması lazım gelen harici bir konu kalmamış ve boşanma süreci, çekişmeli boşanma davasına kıyasla çok daha kısa zamanda tamamlanacaktır. Boşanma davasının açıldığı adliyede iş yoğunluğuna göre değişmekle birlikte genel olarak anlaşmalı boşanma süresi bir ila üç arasında sonuçlanmaktadır.

Anlaşmalı Boşanmanın Koşulları

Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesi için kanun ile ifade edilmiş belirli şartların vücut bulması gereklidir. Bu şartlar;

• Evlilik En Az Bir Yıl Sürmüş Olmalıdır.

Anlaşmalı boşanma isteyen tarafların evliliği en az bir yıl sürmüş olmalıdır. Bu tarih, resmi evlilik tarihi başlangıç esas alınarak belirlenir. Eşlerin, evlendiği tarihten itibaren bir yıllık süreleri dolmamışsa bu durumda anlaşmalı boşanma mümkün olmayacaktır.

• Taraflar, Boşanmayla Birlikte Doğan Neticelerde Anlaşmış Olmalıdır.

Eşlerin, boşandıktan sonra ortaya çıkacak vaziyetlerde net biçimde anlaşmış olması gereklidir. Boşanmanın ekonomik neticeleri ve çocukların vaziyeti ile ilgili hiçbir konuda ihtilaf bulunmaması gereklidir. Aksi takdirde boşanma, anlaşmalı boşanma şeklinde gerçekleşmeyecektir.

• Taraflar, Boşanma Yönünde İradelerini Mahkeme Önünde Birlikte Dile Getirmelidir.

Anlaşmalı boşanma için hazırlanmış anlaşmalı boşanma protokolünde ifade edilen hususların eşler tarafından mahkeme önünde kabul edildiğinin beyan edilmesi gereklidir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için taraflar arasında imzalanmış ve boşanmanın neticeleri konusunda anlaşıldığını ifade eden anlaşma protokolünün ilgili mahkemeye ibraz edilmesi zaruridir. Bu protokolün hazırlanırken muhakkak bulunması gerekli bazı noktalar bulunmaktadır. Bu noktalar:

• Boşanmanın Ekonomik Neticeleri

Taraflar, boşanmanın ekonomik sonuçları notasında ortak paydada buluşmalıdır. Şayet boşanmanın ekonomik sonuçlarından herhangi birisinde ihtilaf olursa bu durumda boşanma davası çekişmeli boşanma davasına dönüşür.

• Mal Paylaşımı

Bir üst paragrafta ifade edildiği üzere anlaşmalı boşanma protokolünde eşlerin sahip olduğu malları ve boşanma neticesinde söz konusu malların taksimi hakkında muğlaklıktan uzak biçimde düzenleme bulunmalıdır. Bu düzenlemeyle, sahip olunan mallara ilişkin paylaşımın ne şekilde olacağı ifade edilmelidir.

• Nafaka

Boşanmanın sonucu olarak tarafların karşısına çıkan bir diğer husus nafakadır. Taraflardan birisinin diğer tarafa nafaka ödenmesi, kararlaştırılan nafakanın miktarı gibi hususlar üzerinde mutabık kalınması lazım gelmektedir.

• Maddi ve Manevi Tazminat

Boşanmanın getirdiği bir diğer mali sonuç, maddi ve manevi tazminattır. Boşanmayla birlikte taraflardan birisi diğer taraftan tazminat istemesi durumunda ödenecek tazminat tutarı, ödemeye ilişkin zaman gibi konularda tarafların anlaşması gereklidir. Taraflar bu hususları da boşanma protokolünde düzenlemelidir.

• Çocukların Durumu

Boşanmanın tarafları açısından çocuklara ilişkin durumun belirlenmiş ve anlaşılmış olması gereklidir. Çocukların durumuyla ilgili ihtilafa düşülen konular varsa bu durumda anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesi mümkün değildir. Tarafların, çocuklara ilişkin hususlarda anlaşması gereken konular; çocukların velayetinin hangi eşe verileceği kararlaştırılmalı, velayet hakkını almayan eşin çocuklarla kuracağı kişisel ilişkinin çerçevesi çizilmeli ve çocuğun eğitim ve bakım masraflarına hangi tarafın ne miktarda katılacağı hususu yani iştirak nafakası düzenlenmelidir.

• Velayet Hakkı

Boşanmanın çocuklar yönündeki tabi sonuçlarından birisi de velayet hakkıdır. Tarafların, çocukların velayet hakkının hangi eşte olacağı noktasında eksiksiz anlaşmaları lazım gelmektedir. Ancak ifade edilmesi gereken önemli bir husus şu ki; bir döneme kadar hukukumuzda velayet hakkının ana veya babada olması gerektiği yönünde uygulama bulunmaktaydı. Ortak velayete ilişkin bir durum mevzu olmamakta idi. Fakat AİHS Ek-7 no lu protokol, ülkemiz tarafından onaylanmış ve yürürlüğü girmiştir. Bu itibarla çocuk üzerindeki velayet hakkı sadece ana veya babaya verilmesi şeklinde değil aynı zamanda ortak kullanılmasının da önü açılmıştır.

• Çocukla Kurulacak Kişisel İlişki

Velayet hakkı kendisine verilmemiş taraf, çocukla şahsi ilişki kurma hakkında sahiptir. Fakat söz konusu çocukla şahsi ilişki kurulmasına dair bir düzenleme yapılana değin, çocuğun velayet hakkına sahip eşin rızası alınmaksızın şahsi ilişki kuruması mümkün değildir. Bu bakımdan taraflarca düzenlenecek anlaşmalı boşanma protokolünde, velayet hakkı verilmemiş tarafın, şahsi ilişki kurabileceği tarih ve aralıklar belirtilmeli ve bununla birlikte kurulacak kişisel ilişkinin şekli de düzenlenmelidir.

• İştirak Nafakası

Çocuğun eğitimi ve bakımı gibi masraflarına katılmak için, velayet hakkının verilmediği eş tarafından ödenen para, iştirak nafakası olarak adlandırılır. Taraflarca düzenlenecek protokolde bu husus ele alınmalı ve eşler anlaşmış olmalıdır.

Yukarıda izah edilen süreçlerin en doğru şekilde ilerlemesi ve olası hak kayıplarının önlenmesi için yetkin ve deneyimli bir anlaşmalı boşanma avukatı ile birlikte hareket etmek, hukuki danışmanlık almak oldukça yararlı olacaktır.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Yargılama Giderler

Anlaşmalı boşanma davalarında, diğer davalarda olduğu gibi harç ve diğer masraflar bulunur. Bu masraflar her yıl değişmekte olduğundan dolayı net bir rakam vermek yanıltıcı olabilir. Öte yandan taraflar arzu ettiği takdirde bir boşanma avukatı ile birlikte de hareket edilebilir. Kendisinin vekil ile temsil edilmesini isteyen eş bu durumda avukatlık ücreti de ödemesi gerekir. Avukata ödenecek olan ücretin ne kadar olacağıysa taraf ve avukat arasında belirlenir.

Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Yasa koyucu, anlaşmalı boşanma hususunda yaptığı düzenlemeler ile eşlerin boşanmaya dair iradelerini, belirli şartların vücut bulmuş olması halinde evlilik birliğinin sarsılması ilkesiyle destekler. Söz konusu evlilik en az bir sene sürdüyse ve harici şartlar da tezahür ettiyse ve eşlerin iradelerinin boşanma noktasında mutabık olması halinde evlilik birliğinin temelden sarsıldığı kabul görmektedir. Bu durumda hakim, anlaşmalı boşanmada evlilik birliğinin temelden sarsılıp sarsılmadığını, tarafların kusur durumunu yahut boşanmanın nedenini araştırmayacaktır. Aynı şekilde bu konularda takdir yetkisi de olmayacaktır. Taraflar, beraber müracaat ettiği yahut bir eş tarafınca açılan davanın muhatap eş tarafından kabul edildiği için evlilik birliğinin sarsıldığı hususunda bir emare oluşacaktır.

Anlaşmalı boşanma dilekçesi düzenlenirken yukarıda ifade edilen bütün hususlar yer almalıdır. Herhangi bir hususun eksik yer alması, boşanma davasının usulden reddine neden olabilir. Bu bakımdan deneyimli boşanma avukatı ile süreç takip edilmeli ve yürütülmelidir. Aksi takdirde uygulamada birçok örnekte olduğu üzere birey hak kaybı yaşayabilir ya da elde edeceği müspet neticeden olabilir. Bu nedenle yetkin bir hukukçu nezaretinde hareket etmek isabetli olacaktır.